Dwudziestolecie międzywojenne to piękny temat rzeka, z którego czerpać można pełnymi garściami. Nadal niestety jest jednak nieodkryty i rzadko wykorzystywany w polskiej popkulturze. Widać jednak pewne zmiany na plus. Twórcy widocznie powoli dostrzegają potencjał i oczekiwania czytelników. Powstało już kilka seriali i filmów, które warto zobaczyć, a przeczytać o nich możecie w tekście Polskie seriale historyczne, które warto zobaczyć. Wybór książek choć nadal jest niewystarczający, również pozwala jednak na zajrzenie na Międzywojnie od kuchni. Właśnie o taki sposób poznawania tamtego okresu chodzi w tym podsumowaniu. Tym razem obejdziemy się bez historycznych podręczników. Zapraszam do odwiedzenia dwudziestolecia międzywojennego z książką w ręce. Poznajmy książki o dwudziestoleciu międzywojennym.
Książki dwudziestolecie międzywojenne
W tekście znajdziecie wybór tekstów, których spis znajdziecie na poniższej liście. Nie ukrywam, że większość z nich to kryminały noir
Marek Krajewski – saga o Edwardzie Popielskim
Zacznijmy od chyba najbardziej znanej serii, która rozgrzewa czytelników od lat. Edward Popielski to klasyczna postać wyjęta z powieści Chandlera. Trochę więcej pije, trochę więcej pali, ale zagadki kryminalne rozwiązuje jak nikt inny.
Marek Krajewski zaprasza w podróż po knajpach, burdelach, ale również najlepszych restauracjach i salonach międzywojennego Lwowa. Pisarz chciał poznać wszystkie odcienie miasta, zbliżyć się do niego najbardziej, jak było to tylko możliwe. Temu służyły też godziny spędzone na wertowaniu gazet z okresu międzywojnia, a także studiowanie map i dokumentów pochodzących z tej epoki.
Przy pisaniu „cyklu lwowskiego” Krajewskiemu służyli pomocą polscy, jak również wybitni ukraińscy historycy i specjaliści od historii miasta: Ilko Łemko, Petro Radkowec czy Jurij Wynnyczuk. Pierwsza powieść została napisana po telefonicznej prośbie i zachęcie ze strony mera Lwowa. Kolejne powstawały już jednak wyłącznie z inicjatywy pisarza, a jednym z impulsów do napisania książki była też na pewno historia rodziny Krajewskiego. Jego matka pochodziła bowiem z położonych pod Lwowem Mostysk, a jego ojciec pracował we Lwowie jako kelner.
Krajewski, swoim zwyczajem, stara się go pokazać miasto w sposób jak najbardziej różnorodny i niesztampowy. Nie ma tutaj mowy o Lwowie odmalowanych wyłącznie jasnymi kolorami, a Krajewski odsłania nam różne odcienie miejskiej szarości. Począwszy od dokładnych opisów dzielnic biedoty i pijackich knajp, po krótką wzmiankę na temat miejsc spotkań „pań nie najcięższych obyczajów”.
Dzięki Krajewskiemu Lwów pokazuje nam swoje drugie, niespotykane często w literaturze, mroczne oblicze. To oblicze miasta przestępców, knajp, bałaku, prostytucji, ścierającej się nieustannie mieszanki kulturowej. Lwów to jednak także miasto nauki, teatrów, eleganckich restauracji i drogich, gustownych sklepów. Stolica Galicji to wielokulturowy organizm, stworzony z tysięcy, różniących się od siebie komórek. Dwudziestolecie międzywojenne we Lwowie na wyciągnięcie ręki.
Szczepan Twardoch – „Morfina”,”Król”, „Królestwo”
Szczepan Twardoch to w ostatnich latach chyba mój ulubiony pisarz, na którego kolejne książki czekam, jak na Wigilię. Mój zachwyt jest jednak jeszcze większy, gdyż w swoich ostatnich publikacjach akcję umieszcza w czasach polskiego dwudziestolecia międzywojennego.
Książki Twardocha to coś więcej niż zwykła akcja osadzona w ramach konkretnych realiach czasowych. Pisarz ze Śląska to prawdziwy mistrz słowa, które na potrzeby kolejnego dzieła uczy się jakby na nowo. W tekście nie mammy zbytniego natłoku informacji na temat ulic, knajp czy konkretnych topograficznych miejsc. Oczywiście nie brakuje smaczków językowych i folklorystycznych, ale nadal najważniejszy jest człowiek i jego rozmowy z sobą samym. Nie można jednak równocześnie powiedzieć, że czas akcji nie ma tutaj znaczenia, ponieważ Twardoch stara się także na swój sposób ukazać wiele trudnych tematów tamtych lat. Jego podejście do nich jednym może się podobać, innym nie. Jednak zgodzić trzeba się co do jednego, że Szczepan Twardoch operuje piórek, jak mało kto. Absolutne must-have na półce każdego miłośnika Międzywojnia.
Akcja Morfiny rozpoczyna się w Międzywojennej Polsce, by swoje główne wątki prowadzić i rozwiązać w Polsce okupowanej i zniszczonej wojną, tak jak zniszczony wewnętrznie jest główny bohater książki. Niektórzy czytelnicy narzekają na ciężki język. Czy się zgodzę? No nie bardzo. Książki Szczepana Twardocha czytam delektując się każdym słowem i nie oddałbym żadnej działki tej Morfiny.
Dwuksiąg Król i Królestwo to z kolei powieść łotrzykowska w najlepszym wydaniu. Podziemna, mroczna Warszawa, walki polskich gangów o władzę nad miastem. Mamy tutaj cały przekrój przedwojennej Warszawy. Królestwo to już mrok, który wychodzi z podziemia i wypełnia wojenną Warszawę, getto i ludzie umysły, z których Twardoch czyta jak nikt.
Grzegorz Kalinowski – seria „Śmierć frajerom” i saga o Kornelu Strasburgerze
Śmierć frajerom! Przywitajmy się więc z międzywojenną Warszawą, którą poznajemy na początku z perspektywy łotrzykowskiego Karcelaka i biedniejszych warstw międzywojennej Warszawy. Szemrane towarzystwo, w którym obraca się główny bohater-Heniek Wcisło, to elita przestępczej Warszawy ze Szpicbródką i Tata Tasiemka na czele.
Autor wykonał naprawdę tytaniczną pracę jeżeli chodzi o przygotowanie podstaw historycznych. Topografia i zapomniana magia stolicy powraca na naszych oczach. Tym miastem chce się spacerować, oddychać! Chce się wstąpić na piwo u Joska i potańczyć w cudownej Adrii. Dwudziestolecie międzywojenne odżywa na naszych oczach ferią swoich niesamowitych barw. Żeby nie spoilerować; autor równie dobrze potrafi przygotować się do opisów innej, ciut większej metropolii.
Na kartach książki nie brakuje również innych historycznych postaci, które uzupełniają plejadę bohaterów i wraz z rozwojem postaci stają na jego drodze. Najwyżsi oficjele państwowi i wojskowi dygnitarze, a także postaci, o których słyszał nie tylko Polak (od Taty Tasiemka, przez Wieniawę do Piłsudskiego, ale cały świat (Al Capone). Odległe od siebie światy są zgrabnie połączone linią fabularną, którą się wręcz płynie, pokonując kolejne strony, rozdziały i tomy. Bardzo wartki jest to nurt i nie pozwala na nudę. Wielka szkoda, że kończy się tak szybko.
Saga o Kornelu Strasburgerze zahacza wątkowo o historię Wcisły i jest z nią bezpośrednio powiązana. Międzywojenna Warszawa doczekała się tutaj komisarza policji na miarę swoich metropolitalnych ambicji. Śledztwa o najwyższym znaczeniu, pościgi, spiski i morderstwa. Tak wygląda Warszawa z perspektywy komisarza policji. Od perspektywy Heńka Wcisły różni się więc tylko punktem siedzenia. Doczekaliśmy się już czterech tomów, a kolejne będą przybywać. Tutaj również nie zabraknie postaci historycznych, które wspierają naszego bohatera w jego detektywistycznych zmaganiach. Absolutnie obowiązkowa coroczna lektura o dwudziestoleciu międzywojennym. Tak, nie mylicie się. Te książki przeczytałem już kilkukrotnie.
Konrad T. Lewandowski – saga o Jerzym Drwęckim
Na stronach sześciu tomów sagi autorstwa Lewandowskiego gościmy całą plejadę gwiazd międzywojennej Polski. Lewandowski poszedł naprawdę na ostro i mamy możliwość poznania Marszałka Piłsudskiego, Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego, Franciszka Fiszera, Juliana Tuwima, czy Tadeusza Boya-Żeleńskiego. I to właśnie ten element dodaje niesamowitego smaczku całej historii. Nie ma zbyt wiele książek, na stronach których ożywa tak wiele postaci z dwudziestolecia międzywojennego, dlatego tym bardziej warto wyruszyć w tę podróż.
Ścieżki zagadek kryminalnych prowadzą nas najlepszymi salonami Warszawy. Wchodzimy w świat socjety, ale również dołów społecznych Powiśla i Pragi. Grypsera, grasujący nożownicy, walki wywiadów i polityczne zakulisowe rozgrywki. To wszystko i jeszcze więcej podane w bardzo przyjemnej formie.
Idealne na wieczorne oderwanie się od dzisiaj. Jeżeli komuś spieszno na kawę w Ziemiańskiej i kieliszek Szampana w Adrii, to nie ma co czekać. Wieniawa już tam czeka!
Ryszard Ćwirlej – cykl o Antonim Fischerze
Tym razem przenosimy się do międzywojennego Poznania. Poznajemy Antoniego Fishera, czyli kombatanta, bohatera I Wojny Światowej, który walcząc w wojsku pruskim, po zakończeniu walk staje na czele grupy operacyjnej nowo powstałej polskiej policji. Poznańskim szkiełom pracy nie brakuje, a spiskująca mniejszość niemiecka jest tylko jedną z nich. Powieści napisane są wartkim stylem, który nie pozwala się oderwać.
Tło historyczne przedstawione jest bardzo barwnie. Nie wszystko jest proste i kolorowe, a częściej szare i podszyte niepewnością o bezpiecznie jutro. Na kartach książki widzimy trudne początki budowanie polskiej niepodległości, jak również nie lepszy okres kryzysu gospodarczego. Książki Ćwirleja to pozycje, po które warto sięgnąć, by poznać Międzywojnie z kolejnej, ciekawej strony.
Paweł Jaszczuk – cykl o Jakubie Sternie
Międzywojenny Lwów i detektywistyczne tajemnice miasta na Pełtwią podane w najlepszym sosie powieści detektywistyczno-psychologicznej. Zapraszam do serii o Jakubie Sternie..
Dziennikarz śledczy Jakub Stern na tropie kolejnych zbrodni, które targają Lwowem posuwa się w swoich działań zdecydowanie dalej niż dopuszczają to przyjęte schematy. Musi zgrabnie poruszać się zarówno pomiędzy ulicznymi informatorami, jak i osobami ze szczytów władzy. Bardzo zgrabnie podane intrygi nie powalają może na kolana, ale są naprawdę miłym, międzywojennym, podsumowaniem ciężkiego dnia.
Marcin Wroński – seria o Zydze Maciejewskim
Tym razem odwiedzamy międzywojenny Lublin. Książki Marcina Wrońskiego to prawdziwy klasyk. Będąc całkowicie szczerym, na początku byłem nieco niepewny, jeżeli chodzi o wybór miejsca akcji. Lublin nigdy nie kojarzył mi się z miastem ciemnych interesów. Chociaż, jeżeli stolicą polskiej przestępczości ostatnio został Sandomierz… Dwudziestolecie międzywojenne skrywa wiele tajemnic.
Nie zawiodłem się, a do Lublina warto przyjechać chociażby po to, by odwiedzić książkowe miejsca. Wroński sprawnie prowadzi historie, prowadząc na ulicami Lublina, które było wówczas prawdziwie multikulturalnym tyglem.
Książki dwudziestolecie międzywojenne – Marcin Ciszewski – seria „Krüger”
Marcin Ciszewski przyzwyczaił nas do wartko pisanych powieści historycznych z wyraźnie zaznaczającym się elementem akcji. Opowieść o zabójcy, Krugerze,nieco odbiega od wcześniej przedstawionych książek. Nic tutaj nie jest jednoznaczne – wydarzenia i postaci. Jesteśmy w centrum akcję i wewnętrzne rozterki targające głównym bohaterem. Fabuła wciąga i prowadzi nas od razu w ogarnięty walkami z Ukraińcami Lwów. Potem robi się już tylko ciekawiej.
Polskie dwudziestolecie międzywojenne to prawdziwa kopalnia tematów, postaci i motywów, z których nasza literatura powinna czerpać garściami. Widać już, że jest ku temu odpowiedni potencjał w postaci czytelników, a pisarze zaczynają te możliwości doceniać.
Kryminały noir dwudziestolecie międzywojenne – Krzysztof Bochus – seria z radcą Abellem
Kolejna z kryminalnych serii książkowych, których akcja rozgrywa się w czasach międzywojennych. W serii książek o radcy kryminalnym Abellu lądujemy na przedwojennym Pomorzu, kiedy dopiero zaczyna się rodzić III Rzesza. W kolejnych tomach obserwujemy jej rozwój i zmieniające się równocześnie warunki pracy policji. To jednak nie narodziny i rozwój nazizmu jest głównym elementem fabuły. Radca Abell rozwiązuje zagadki kryminalne, które nie dają spać mieszkańcom Gdańska i innych nadmorskich miejscowości. Spiski, tajne organizacje, mniejszości narodowe, rodowe tajemnice. To dla naszego głównego bohatera nie pierwszyzna. O ile pomysłów na fabułę nie brakuje, to jednak czasami w moim odczuciu nie domaga jednak warsztat autora. Niektóre kwestie są dziwnie przegadane, a dialogi momentami nieco sztuczne. Pomimo tych mankamentów, polecam na kilka nocy towarzyszyć gdańskim policjantom w ich trudnej pracy.
Kryminały noir dwudziestolecie międzywojenne – Krzysztof Goluch – W tajnej służbie Rzeczypospolitej
Pierwszy tom serii to równocześnie pierwszy rok tworzenia się niepodległej Polski, czyli trwające powstanie wielkopolskie, widmo nadciągającej nawałnicy bolszewickiej i wielka niepewność, czy wolna Polska została nam dana na dłużej. W wir tych wydarzeń zostaje wciągnięty główny bohater książki, Wiktor Adamczewski, który dołącza do dopiero tworzącego się polskiego wywiadu. Pracy jest aż nadto, a widmo niemieckiej próby odzyskania ziem wschodnich sprawia, że należy obawiać się również o trwałość zwycięstwa wielkopolskiego zrywu. Bohaterami książki Krzysztofa Golucha są również Roman Dmowski, Józef Piłsudski i Ignacy Paderewski, dzięki którym gościmy na wersalskich salonach, gdzie kształtuje się przyszła Polska, jak również jesteśmy w Warszawie i towarzyszymy dyskusjom na temat zbliżającego się konfliktowi z sowiecką Rosją. I teraz prawdziwy smaczek, który mnie osobiście wprowadził w prawdziwy stan ekstazy. Bolesław Wieniawa-Długoszowski! Pozycja, która koniecznie musi zagościć na Waszej półce.
Książki dwudziestolecie międzywojenne – kryminały noir – podsumowanie
Książki o dwudziestoleciu międzywojennym cieszą się w ostatnich latach coraz większą popularnością. Epoka ta wzbudza coraz większe zainteresowanie pisarzy, ale również filmowców, o czym świadczy niezwykła popularność serialu Król oraz trwające właśnie zdjęcia do serialu Erynie na podstawie prozy Marka Krajewskiego. Miejmy nadzieję, że moda ta będzie tylko nabierała na sile, a kolejne pozycje książkowe coraz szczelniej będą wypełniały nasze domowe półki książkowe.
Serwus!